Het is een mythe dat broodschrijvers altijd foutloze manuscripten afleveren; integendeel. Zelfs als ze beroepsmatig ‘rotzooien’ met woorden, om Karel Appel te parafraseren: er sluipen altijd wel type-, spelling- en grammaticafouten in hun werk. Dit zijn foutjes die ze, ook bij het nalopen van hun werk, over het hoofd zien. Het komt zelfs voor dat schrijvers, bij het herhaaldelijk nalopen van hetzelfde werk, over dezelfde fouten, typfouten of onafgemaakte woorden heen lezen. Dit overkomt mij regelmatig.
De meeste schrijvers zijn geen neerlandici, maar storytellers; zij zijn mensen die hun gedachten toevertrouwen aan geschreven tekst. Intelligentie speelt niet altijd een rol, zoals blijkt uit de epistels die studenten produceren. Een studie uit 2016 liet zien dat studenten gemiddeld 40 fouten per A4 maken, en het is onwaarschijnlijk dat dit drastisch verbeterd is.
Manieren om fouten te ontdekken
Of je nu beroeps- of hobbymatig schrijft, hier volgen enkele tips om je werk op taalfouten, typfouten en vergeten woorden te controleren:
- Laat je schrijfwerk door een ander lezen. Kies iemand die je vertrouwt en van wie je eerlijke feedback kunt verdragen.
- Betrek een kind van 14 jaar of ouder bij de controle. Vragen of ze begrijpen wat je hebt geschreven kan verhelderend werken. Zo niet, probeer dan duidelijkere ‘snaptaal’ te gebruiken. Minimaal B1.
- Gebruik de spellingcontrole van Word. Dit is een eerste middel om fouten te ontdekken. Let op: deze methode is niet perfect. Correct geschreven maar verkeerd gebruikte woorden worden niet aangegeven.
- Lees je tekst hardop voor. Dit helpt om onnatuurlijk klinkende zinnen, spellingfouten, en het ontbreken of verkeerd plaatsen van woorden, punten en komma’s te ontdekken.
- Als alternatief biedt Word de optie om je tekst voor te lezen. Luisterend naar je gesproken tekst vallen gelijk typo’s op. Probeer het maar eens uit. Ga naar ‘Controle’ en selecteer ‘Voorlezen’.
- Probeer je tekst in een ander lettertype of met ‘links uitlijnen’ te bekijken. Je zult verbaasd zijn hoe foutjes, die je eerder niet zag, ineens opvallen.
- Print je tekst uit. Veel fouten blijven onopgemerkt als je enkel via het beeldscherm controleert.
- Raadpleeg het Groene Boekje of gebruik een app bij twijfel over de schrijfwijze.
Mocht je, ondanks deze tips, toch nog op een andere manier je teksten willen controleren, schakel dan een corrector en/of redacteur in. Zelfs bestsellerauteurs en hun uitgevers vertrouwen op deze taalprofessionals.
Veel schrijfplezier en onthoud: wie (goed) schrijft, blijft!
