Regelmatig word ik door potentiële opdrachtgevers benaderd voor het schrijven van hun biografie.
Altijd vraag ik voor welk lezerspubliek hun biografie bedoeld is en wat ze daarmee willen bereiken. Het is bijna vaste prik dat ze daarover nog niet goed hebben nagedacht. In het bijzonder denken zij dat hun boek voor iedereen bestemd is en beslist een bestseller zal worden, maar de praktijk is minder vreugdevol omdat dit geen realistische verwachtingen zijn.
Als je een biografie wil schrijven voor een breed lezerspubliek, dan kun je dat het beste doen in een van de hier beschreven vormen. Kijk eens welke het beste bij jou past.
1. De ‘van-je-afschrijven-biografie’
Dit type biografie wordt het meeste gebruikt als je in je leven met de nodige uitdagingen en tegenslagen werd geconfronteerd en hoe je die wist te overwinnen. Simpel gezegd schrijf je de ellende van je af en verlos je jezelf van de vervelende gedachten daarover. Je onderzoekt en beschrijft belangrijke tegenslagen in detail, waar je tegenaan liep en hoe je daarmee bent omgegaan. Geef vooral voorbeelden van situaties waarin je lezers zichzelf of anderen herkennen.
De volgende tips helpen je bij het schrijfproces van dit type biografie:
- Begin met het beschrijven van het eind van je ‘verlossingsmoment’. Dit helpt om je verhaal doelgericht op te bouwen.
- Maak daarna gebruik van een oplopende tijdlijn van de belangrijkste gebeurtenissen. Dit geeft structuur aan je verhaal.
- Wees eerlijk over de worstelingen waarmee je te maken kreeg. Beschrijf in alle openheid en gedetailleerd over de uitdagingen en mislukkingen. Dit maakt je verhaal geloofwaardig en meeslepend.
- Durf je kwetsbaar op te stellen en deel je innerlijke gedachten en gevoelens. Dit zal zeker empathische gevoelens bij je lezers opleveren.
- Beschrijf scènes en ervaringen, met zintuiglijke details, om je verhaal tot leven te brengen.
- Besteed extra aandacht aan de sleutelmomenten die kenmerkend zijn voor je leven.
- Laat zien hoe de opgedane ervaringen je hebben veranderd; wat je ervan hebt geleerd.
- Neem in je boek momenten op van hoop en wanhoop waarbij het beschrijven van humoristische situaties voor opluchtingsmomenten kunnen zorgen. Het gebruik van humor in wanhopige situaties kan relativerend werken.
- Maak van je biografie geen preek. Laat je lezers hun eigen lessen uit je verhaal trekken in plaats van ze expliciet te vertellen wat ze moeten leren.
- Laat anderen je werk lezen om te zien of je boodschap en emoties overkomen zoals bedoeld. Kies daarbij voor lezers die niet te dicht bij je staan want anders krijg je waarschijnlijk alleen maar sociaal wenselijke antwoorden.
Onthoud, een goede verlossingsbiografie is meer dan alleen een reeks gebeurtenissen. Het gaat om de innerlijke reis en transformatie die je hebt doorgemaakt.
Voorbeeld:
Zelf heb ik ook een boek in deze vorm geschreven over mijn persoonlijke uitdagingen, problemen en momenten van wanhoop toen ik 860 km met een zware rugzak door Spanje liep. De titel is: “Een blind paard kan niet fout lopen. Hoe ik de Camino overleefde.”
2. De ‘alles-achterlaten-biografie’
Deze biografie beschrijft hoe je een bepaald leven achterlaat en een compleet nieuwe weg inslaat.
Het begint vaak met een intense ingeving die je kreeg en deed besluiten de verleden achter je te laten en een compleet nieuw leven te beginnen. Het succes van de televisieserie ‘Ik vertrek’ is het visuele voorbeeld daarvan. Je beschrijft de uitdagingen die nieuw voor je zijn, waar je tegenop liep, hoe jij en de mensen om je heen mee omgingen. Dat maakt het verhaal vaak spannend.
De volgende tips kun je gebruiken om van je verhaal een spannende biografie te schrijven en waarin je mensen, die met dezelfde gedachte rondlopen, inzicht geeft dat niet alles op rolletjes loopt en uithoudingsvermogen belangrijk is.
Start maar direct met het dramatische moment waarop je besloot om alles achter te laten. Het moment van de ‘blikseminslag’. Dit trekt de lezer meteen het verhaal in. Beschrijf je emoties, twijfels en spanning van dat specifieke moment.
Beschrijf hoe je oude leven eruitzag. Wat stond je daarin zo tegen? Was het je werk, je gezinsleven, de routine, het politieke of economische klimaat, je veranderde kijk op het leven? Wat liet je achter? Hoe werd daarop gereageerd? Welke twijfels had je?
Vertel beschrijvend welke stappen je moest nemen om een nieuw leven voor jezelf (en je familie) te creëren. Welke praktische obstakels moesten worden overwonnen? Tegen welke moeilijke keuzes liep je aan? Noem ook de eventuele twijfels die je besprongen nadat je je besluit had genomen. Dit maakt het verhaal menselijk en herkenbaar.
De lezers van je biografie zullen natuurlijk graag willen weten hoe je besluit je als mens heeft veranderd. Ze willen weten wat je ervan hebt geleerd en hoe je je aan je nieuwe leven hebt weten aan te passen. Vergeet ook niet om momenten van een terugblik in je boek op te nemen. Was het de moeite waard?
Voorbeeld:
“Sonny Boy” van Annejet van der Zijl, over een interraciaal stel dat alles achterlaat voor hun liefde en hun leven een andere wending kreeg toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak.
3. De ‘je-bent-niet-alleen-biografie’
Dit type biografie verkent wat er in een mensenleven kan gebeuren wat ook de lezer misschien herkent uit de eigen belevenissen. Je onderzoekt kwetsbaarheden rond een onderwerp, hobby, verslaving of relatie.
Beschrijf de harde werkelijkheid van je ervaring, zonder franje of verzachting. Beschrijf bijvoorbeeld hoe je ’s nachts wakker lag, starend naar het plafond, met gedachten die maar bleven malen. Of hoe je in de supermarkt plotseling overspoeld werd door emoties tussen de drukte van het alledaagse leven. Deze eerlijke, menselijke momenten vormen de brug naar je lezers.
Wissel tussen specifieke details van jouw verhaal en universele emoties. Als je schrijft over je burn-out, vertel dan over die ene vergadering waar je in tranen uitbarstte, maar verbind het met het algemene gevoel van overweldiging dat je lezer zal herkennen. Gebruik zinnen als “Misschien herken je dat gevoel…” of “Wellicht heb jij ook weleens…” om die verbinding subtiel te maken.
Na het delen van zware momenten, neem je je lezers mee naar momenten van inzicht of kleine overwinningen. Beschrijf hoe je gaandeweg patronen begon te herkennen, hulp leerde accepteren, of nieuwe perspectieven ontdekte. Maar blijf daarbij realistisch – vooruitgang gaat zelden in een rechte lijn omhoog.
Deel je leermomenten als suggesties, niet als voorschriften. In plaats van te zeggen “Je moet mediteren”, kun je schrijven over hoe jij tot meditatie kwam en wat het voor jou betekende. Laat ruimte voor de lezer om zijn eigen weg te vinden.
Eindig niet bij ‘opgelost en klaar’, maar bij ‘beter toegerust’. Deel eerlijk hoe je nog steeds sommige dagen worstelt, maar nu beter weet wat je nodig hebt. Dit geeft lezers hoop zonder onrealistische verwachtingen te scheppen.
Vergeet niet om warmte en zelfs humor in je verhaal te verweven. Ook in moeilijke tijden zijn er vaak momenten van onverwachte lichtheid – die menselijkheid maakt je verhaal des te krachtiger.
Sluit af met een boodschap van hoop die gebaseerd is op realiteit. Niet “alles komt goed”, maar eerder “je kunt leren omgaan met wat er op je pad komt, en je staat er niet alleen voor.”
Het belangrijkste is dat je schrijft vanuit je hart, in alle oprechtheid. Lezers voelen feilloos aan wanneer iemand authentiek zijn verhaal deelt. Die authenticiteit, gecombineerd met praktische inzichten en een boodschap van hoop, maakt je biografie tot meer dan een verhaal – het wordt een hand op de schouder van iemand die door eenzelfde dal gaat.
Voorbeeld:
“Judas” van Astrid Holleeder, waarin de auteur haar persoonlijke ervaringen deelt en lezers meeneemt in haar complexe familiesituatie.
Kies dus bij het schrijven van je biografie de vorm die het beste bij jouw verhaal en doelgroep past. Onthoud dat een meeslepend verhaal een fysieke reactie teweegbrengt en de lezer emotioneel en mentaal kan raken. Of je nu schrijft voor een breed publiek of alleen voor je familie, deze structuren kunnen je helpen een boeiend en betekenisvol verhaal te maken.
