Bij een bezoek aan een van mijn favoriete boekwinkels, kwam ik de volgende afbeelding tegen:
Ik wil geen zuurpruim zijn maar ik blijf me verzetten tegen de ‘heiligverklaring’ van allerlei tegeltjeswijsheden en uitspraken die volgens mij als een tang op een varken slaan of ongenuanceerd zijn. Laat ik het even toelichten.
Gutenberg bewijst het tegendeel
Het uitvinden van de drukpers maakt de uitspraak onzinnig. Door de vereenvoudigde vorm van vermenigvuldiging van boeken, wordt juist gestimuleerd om hetzelfde boek te lezen. De boekhandel doet daar nog een marketingschepje bovenop door de top 10 bij de ingang voor je klaar te leggen. Dat wil echter niet zeggen dat iedere lezer dezelfde interpretatie aan de inhoud geeft en dus hetzelfde zou denken. Neem de Bijbel of andere zogenaamde ‘heilige’ boeken maar eens. Over de verschillen in interpretatie werden zelfs oorlogen uitgevochten!
Creativiteit en originaliteit
Het lezen van boeken die anderen lezen, kan invloed hebben op je creativiteit en originaliteit. Toegegeven, door constant blootgesteld te worden aan dezelfde ideeën bestaat het risico dat onze gedachten en denkprocessen in een voorspelbaar patroon blijft hangen, maar dat is zeker fait a accompli; een vaststaand feit. Neem bijvoorbeeld eens het effect van zakelijke bestsellers. Ze fungeren vaak als extrinsieke en intrinsieke motivatie van lezers en worden er zelfs chats over opgezet om het denkproces te stimuleren.
Verschil in interesse
Ook al zou je het willen, dan nog zal je nooit altijd hetzelfde als anderen lezen; zoveel hoofden, zoveel zinnen! Je leespatroon hangt helemaal af van voorkeuren, culturele en andere achtergronden en de vrije keuze om te lezen wat je wil. De stelling klopt wel als we praten over politieke en religieuze overtuigingen en/of dictaturen die de wereldwijde boekenkast censureren. Ja, dan is kritiekloos lezen een gevaar voor het onafhankelijke denken.
Wie leest wat?
Het lezen van minder bekende boeken bied je de mogelijkheid om nieuwe inzichten en ideeën op te doen, zeker als er maar één boek van bestaat. Maar, hiermee heb je niet de garantie dat deze boeken onontdekte kennis, frisse perspectieven en innovatieve concepten blootleggen. Zeker niet als de titel begint met ‘Geheimen van …’ want dan zijn ze al bij meerdere mensen bekend en dus geen geheim meer. Door buiten de gebaande paden te treden en boeken te lezen die anderen niet lezen, vergroten we onze intellectuele horizon en verrijken we ons denken. We kunnen nieuwe verbanden leggen tussen verschillende onderwerpen en onze kennisbasis verbreden, wat ons in staat stelt om originele ideeën te genereren. De hamvraag is echter: ‘Hoe weet ik wat anderen wel of niet lezen?’ Ik schat in dat er meer boeken in de wereld bestaan dan dat er mensen op deze planeet leven, dus lijkt de stelling alleen al daarom niet houdbaar.
Het belang van kritisch denken
Wat je ook leest, een gedrukt of digitaal boek, slik niet alles voor zoete koek; dus ook dit artikel niet. Wees kritisch en vorm je eigen gedachten over de inhoud. Controleer beweringen en feiten. Raadpleeg verschillende bronnen maar pas op, laat je niet verleiden door algoritmen die je meestal, door een eenmaal gekozen zoekopdracht. ‘alternatieve’ feiten blijven voorschotelen. Dus, mocht je denken dat de wereld plat is en vliegende schotels niet bestaan? Kijk dan niet alleen op het internet, maar breid je speurtocht uit naar de boekwinkel en/of bibliotheek.
Jij bent anders dan wie dan ook en dus is dat al bijna een garantie dat je de stelling ontkracht.
Veel lees- en leefplezier!
