Voor iedere schrijver en blogger komt er een tijd dat hij of zij zich afvraagt:’Waar haal ik in hemelsnaam nieuwe ideeën voor een artikel/boek/blog vandaan? Ik heb writer’s block!
Het spreekwoord zegt:’Wie schrijft die blijft.’ dus als je niet produceert verdwijn je langzaam maar zeker in de vergetelheid en dat wil je natuurlijk voorkomen. Ook mij is het wel eens overkomen en daarom deel ik graag een aantal tips met je hoe ik mijn ‘writer’s block’ heb overwonnen en nieuwe ideeën met succes heb kunnen uitwerken in boeken, blog en artikelen.
In het kort komt writer’s block neer op het feit dat je wel wil schrijven maar dat het om een bepaalde reden niet lukt. Een psychologisch probleem dat van persoon tot persoon kan verschillen, maar vaak wordt veroorzaakt door factoren als:
– angst om in herhaling te vallen of de plank mis te slaan
– uitgekeken zijn op een onderwerp
– stress vanwege werkdruk
– verwarring of onzekerheid over het onderwerp of verhaallijn
– een overdosis aan ideeën en daaruit geen keuze kunnen maken
– concentratieproblemen
‘Mooi dat ik dat nu weet, maar wat doe ik eraan’ vraag je je misschien af.
Onderstaand tref je wat tips aan hoe writer’s block kan worden doorbroken en je weer heel veel plezier gaat beleven aan het schrijfproces.
1. Ideeontwikkeling
Het gaat met ideeën vaak als bij dromen. Als je niet snel in actie komt om ze op de een of andere manier vast te leggen, dan kan je ze met de beste wil van de wereld niet meer reproduceren. Er zijn verschillende manieren om nieuwe ideeën te krijgen. In sommige gevallen ga je zelf actief op zoek naar ideeën, maar soms komen de ideeën ook gewoon op je pad. De ideeën schieten je soms op de gekste plaatsen te binnen. Na een droom, op het toilet, tijdens het wachten op de trein, als je naar een tv-programma kijkt of als iemand iets zegt wat je op een idee brengt. Op welke manier het idee jou ook vindt, zorg dat je het direct kunt vastleggen. Ik heb altijd aantekenboekjes bij me, maar je kunt natuurlijk ook je smartphone gebruiken of je idee op een servetje of stukje wc-papier schrijven. Ben je meer auditief ingesteld, spreek dan het opkomende idee in.
Het voordeel van het opschrijven van een idee met pen en papier heeft overigens een bewezen meerwaarde voor het herinneringsvermogen dan bij het gebruik van digitale vormen.
2. Het idee vond mij
In 2012 en 2013 liep ik, om mij toen nog onbekende reden, 800 km langs de Camino de Santiago. Gewoon, vanwege de uitdaging want ik had dit nog nooit eerder gedaan. Gewoon kijken of ik het kon. Onderweg nam ik bijna 1000 foto’s, sprak met tientallen mensen en hield een dagboekje bij van mijn belevenissen. Ik schreef geen verhaal op, maar bijna uitsluitend sleutelwoorden die mij te binnen schoten. Thuisgekomen bekeek ik de foto’s en vertelde honderduit, aan wie het maar wilde horen, wat ik allemaal had meegemaakt. Op basis van de reacties die ik kreeg, ben ik foto’s gaan selecteren en heb die gesorteerd naar thema en niet in de volgorde waarin ze waren genomen. Daarna schreef ik bij iedere geselecteerde foto een kort verhaal en bundelde de resultaten in mijn boek ‘De camino met me, myself and I’.
Het onderwerp voor het boek vond ik omdat:
1. ik mijzelf in een omgeving had geplaatst waar de inspiratie voor het oprapen lag (een
eeuwenoude en beroemde route) en omdat ik iets anders deed dan dat ik gewend was
te doen.
2. mijn geheugen werd ondersteund door aantekeningen en foto’s
3. ik een kleine selectie had gemaakt uit de foto’s. Daardoor kreeg ik een beter overzicht en voorkwam dat ik zou ‘verdrinken’ in een overvloed aan informatie en indrukken.
3. Foto’s als inspiratiebron
Foto’s zijn een fantastische bron om ideeën te krijgen. Kijk maar eens naar deze foto. Welke vragen roept deze bij je op?
Wie zijn zij? Wat doen ze?
Ook abstracte afbeeldingen kunnen een inspiratiebron zijn. Kijk maar eens naar deze foto.
Wat komt er bij je op als je hiernaar kijkt?
Welk verhaal zou je daarover kunnen vertellen?
Iets over parallelle universums?Dwarsliggers in de maatschappij?Dwarsdenken?
Platgereden zebra’s?
Ongelukken op zeebrapaden?
Lege straat?
4. Raadpleeg ‘oude’ bronnen
In de loop van jaren heb ik aardig wat ideeën en dromen gehad en die in talloze schrijfblokken en blokjes bijeen gebracht. (Ik heb altijd een notitieblokje bij me; waar ik ook ga!) Soms schreef ik alleen steekwoorden op, dan weer een uitgebreide uitwerking van een idee. Af en toe maakte ik een tekening of plakte er een foto of een krantenknipsels bij. Nee, ik begon nooit met ‘lief dagboek’ maar jouw ‘dagboeken’ kunnen wel lief voor je zijn 
door als hernieuwde bron van inspiratie te dienen. Ook schrijvers die geen scripts voor science fiction films maken hebben ideeën die hun tijd soms ver vooruit zijn. Ze worden meestal als onbruikbare fantasieën afgedaan, maar die in de loop der jaren toch werkelijk werden. Ook jij bent wel eens je tijd ver vooruit geweest en heb je een idee als niet realistisch of te fantastisch afgedaan maar, weet je nog welke ideeën/fantasieën dat waren? Doe dan net als ik en raadpleeg de oude aantekeningen nog eens een keer. Ik gebruik daarbij meestal een marker om dezelfde woorden of onderwerpen te ontdekken.
Voorbeeld:
Bij het doorlopen van mijn aantekeningen kwam ik er achter dat de woorden ‘verlies’, ‘zoekraken’, ‘kwijtraken’, ‘verdwalen’ en ‘geheugenverlies’ veelvuldig voorkwamen. Die woorden hebben mij geïnspireerd om een aantal artikelen te schrijven over wat je kunt doen als je een bekend gezicht ziet, maar je je met geen mogelijkheid kunt herinneren wie dat was.
Dus, kijk nog eens ‘oude’ aantekeningen na en onderstreep woorden met een gelijke of gerelateerde betekenis (gebruik per thema een andere kleur. Dat geeft overzicht. )Zorg dat je overal en altijd iets bij je hebt om ideeën te noteren. Ook op het nachtkastje!
5. Mindmappen
Een woord kan soms al voldoende zijn om je ‘opgedroogde’ inspiratiebron weer vloeibaar te maken. Mindmappen is daarbij het sleutelwoord. Het is een creatieve manier om een bepaald onderwerp te visualiseren zodat je overzicht krijgt. Zet het sleutelwoord in het midden, omcirkel het, en trek vandaar uit verbindende lijnen naar woorden, tekens en afbeeldingen die je daarmee associeert.
Ik heb deze methode toegepast om helder te krijgen welke onderwerpen ik in mijn boek over de camino aan bod wilde laten komen. Meestal lijkt een mindmap op een boom, maar ik ben gekker op ronde dingen, zoals uit het bijgaande plaatje duidelijk zal zijn. Het maakt niet uit welke vorm het heeft, zolang het voor jou maar duidelijk is wat je bedoelt te zeggen en de mindmap je overzicht geeft.
6. Doorbreek gewoonten
Het is al zijdelings aan bod gekomen, maar wil je aan de hand van een oud Hollands gezegde duidelijk maken hoe belangrijk het is om vaste gewoonten te doorbreken. Dus ook schrijfgewoonten. Het gezegde luidt: ‘Verandering van spijs doet eten’. Als je steeds hetzelfde doet of hetzelfde eet, dan gaat de lol er op den duur vanaf en treedt verveling in en verlies van inspiratie op. Kijk dus eens naar hoe je de dingen doet.
– Waarmee schrijf je? Een laptop? Gebruik dan eens pen en papier!
– Waar schrijf je? Thuis? Ga het eens in een café of bij mooi weer op een bankje in een
park doen.
– Heb je een grote tuin? Denk eens aan het neerzetten van een ‘schrijfhuisje’. Veel
bekende Nederlandse schrijvers hebben dat vaak na een writer’s block gedaan; en met
succes!
– Wanneer schrijf je? Doorbreek vaste tijdpatronen!
– Onder welke omstandigheden schrijf je? Zithoogte? Vaste stoel? Vast bureau? Vaste
temperatuur? Al of geen muziek op de achtergrond? Doe het eens anders en kies een
nieuwe setting voor je schrijfwerk.
7. Brainstormen
Brainstormen doe je het meest effectief alleen; in tegenstelling tot een veel herhaalde misvatting dat je betere resultaten haalt met veel mensen. Je kunt op papier prima brainstormen door ‘free writing’ toe te passen. Het werkt als volgt:
– ga op een gemakkelijke plaats zitten
– open een nieuw worddocument of pak iets waarop je met pen en papier kunt schrijven
– probeer de actieve harde schrijf in je hoofd tot rust te brengen
– schrijf nu op wat er bij je opkomt. Zinnen, sleutelwoorden, opborrelende gedachten, het
maakt niet uit wat.Het is, om met James Bond te spreken, ‘For your eyes only’ dus,
– maak je niet druk over woordkeuze, zinsopbouw, grammatica, spelling of leestekens.
– als er niets in je opkomt, begin dan maar iets te schrijven als ‘ik heb inspiratie nodig’ en
als je niet verder komt blijf je dat desnoods een kwartier lang herhalen. De ervaring leert
overigens dat je na een paar herhalingen wat anders gaat opschrijven.
– schrijf minimaal 15 minuten onafgebroken en laat je dus door niets of niemand
onderbreken. Dus ook niet even pauzeren voor een drankje of om iets te eten. Dat doe je
later maar.
– haal de vingers gedurende die 15 minuten niet van het toetsenbord of haal je pen niet van
het papier.
Stop na 15 minuten en verbaas je dan over wat je hebt geschreven. Het zal je mogelijk verbazen dat je in dat kwartier een aantal bruikbare zinnen en/of ideeën hebt genoteerd die je verder kunt uitwerken!
8. Praat met mensen en observeer
Schrijven is een eenzame en vaak ook een ambachtelijke aangelegenheid. Meestal sluit je jezelf op in een ruimte om ongestoord te kunnen schrijven en dat is niet echt handig als je writer’s block hebt. Kom achter die pc of laptop vandaan, ga wandelen, stappen en praat met mensen. Zonder het te weten kunnen mensen je op een idee brengen door slechts een enkel woord te zeggen of je een vraag te stellen over een bepaald onderwerp. Ook gewoon ergens op een terrasje zitten en ‘aapjes’ kijken kan als inspiratiebron fungeren. Uiteraard heb je weer iets bij je waarmee je aantekeningen en/of foto’s kunt maken!
Veel inspiratie gewenst en je weet, wie schrijft, die blijft!
