In de afgelopen decennia is er in Nederland een toenemende verloedering in het taalgebruik waargenomen. Dit uit zich onder andere in het gebruik van straattaal, het verminderde gebruik van correcte spelling en grammatica, onwelvoeglijke bijvoeglijke naamwoorden, beter bekend als ‘schuttingtaal’, het gebruik van afkortingen en emoticons in zakelijke en andere formele communicatie. Deze ontwikkelingen, die ik taalverloedering noem, heeft verschillende oorzaken en gevolgen en zou het prettig zijn als bedrijven, instellingen, ambtenaren en op scholen, er iets gedaan zou worden om verdere achteruitgang van de Nederlandse taal te voorkomen.
Verandering is normaal
Uiteraard snap ik ook wel dat taal veranderd zoals de betekenis van woorden, het vervangen van oubollige taal en het verdwijnen van titels in de aanhef van berichten.
Onderstaand tref je daarvan een paar voorbeelden aan:
- Geachte
- Weledele
- Juffrouw
- Jongeheer
- Hooggeleerde
- Weledelgestrenge
- Bij deze heb ik de eer u mede te delen dat… (Zelfs Dickens gebruikte modernere taal.)
- Met gepaste eerbied richt ik mij tot u om… (Bestaat er ongepaste eerbied?)
- Inmiddels verblijf ik met de meeste hoogachting… (Heb je ook de minste?)
- In afwachting van uw spoedig antwoord verblijf ik… (Oh, waar verblijf je dan?)
- Hopende u hiermede naar behoren te hebben geïnformeerd, teken ik… (Twijfel je aan jezelf?)
Herkenbaar?
Bepaalde beroepsgroepen en ambtelijk instanties zijn taalkundig gezien in het verleden blijven steken door het gebruik van jargon, ‘moeilijke’ en oubollige woorden. Een reactie daarop bleef niet uit.
Kijk eens naar je eigen communicatie; die van brieven, webteksten en zakelijke sociale media als Linkedin. Gebruik je voor je lezer bekende begrippen? Bedenk dat jouw vakchinees meestal niet bekend is bij jouw KGB; kopers, gebruikers en beïnvloeders.
Van formeel naar informeel
Een van de belangrijkste oorzaken van de verloedering van het Nederlandse taalgebruik is de invloed van nieuwe media en technologie. Met de opkomst van sociale media en messaging-apps is de manier waarop mensen communiceren sterk veranderd en is er een voorkeur ontstaan digitale communicatie ten opzichte van telefonische of fysieke ontmoetingen. Corona zal daar ongetwijfeld ook voor een deel verantwoordelijk zijn. Daarnaast worden we steeds vaker in ‘Ikea-taal’ aangeschreven; ‘je en jij’ wint het van ‘u’. Berichten worden ook steeds korter, worden afkortingen en emoticons populairder en wordt het niet zo nauw meer genomen met een correcte spelling en grammatica. ‘Me’ is echt geen bezittelijk voornaamwoord en ‘beseffen’ is geen wederkerig werkwoord. ‘Me bedrijf’ en ‘Wij beseffen ons’ zijn daarvan bekende voorbeelden.
Een andere oorzaak van taalverloedering is de invloed van de straatcultuur. Het gebruik van straattaal is de laatste jaren toegenomen onder jongeren als een informele variant die voornamelijk wordt gebruikt in stedelijke gebieden en onder jongeren met een migratieachtergrond.
Bekende voorbeelden daarvan zijn:
Chillen – relaxen of rustig aan doen
Lit – geweldig of heel leuk
Swag – stijl of uitstraling hebben
Snitch – klikken of verraden
Patta’s – schoenen
Fittie – gevecht of ruzie
Gucci – goed of prima
Ballen – uitgaan of feesten
Doekoe – geld
Drip – stijlvolle en dure kleding dragen
Het gebruik van straattaal is overigens wel afhankelijk van de regio en kan na verloop van tijd ook veranderen. Luister bijvoorbeeld maar eens naar geboren en getogen Rotterdammers of Hagenezen. Je kunt zelfs T-shirts met allerlei grappige uitdrukkingen kopen en het klinkt, althans in mijn oren, best grappig. Maar om ze in formele communicatie te gebruiken lijkt me niet handig.
Het gebruik van straattaal kan integratie misschien wel bemoeilijken en voor communicatieproblemen tussen verschillende groepen zorgen.
Gevolgen
Taalverloedering heeft verschillende gevolgen zoals misverstanden en miscommunicatie. Het kan ook de oorzaak zijn van afname van de kwaliteit van jouw teksten en communicatie. Kijk maar eens naar de bijdragen van ‘Taalvoutjes’ op Instagram en Pinterest. In je zakelijke communicatie kan het gebruik van incorrecte spelling en grammatica ook je geloofwaardigheid en professionaliteit aantasten. Dat wil je natuurlijk niet.
Om verdere verloedering van taalgebruik te voorkomen, is het belangrijk dat om actie te ondernemen. Dit kan onder andere door het volgen van een training en/of aanvullend onderwijs van correcte spelling en grammatica. Verandering begint bij bewustwording van het belang van correct taalgebruik en de gevolgen van verloedering van onze taal, waaronder grof taalgebruik.
Gebruik de beschikbare middelen om je taalgebruik op juistheid en duidelijkheid te controleren. Dat kan via AI, maar ook via de mogelijkheden die Word biedt. Hoe? Klik hier voor tips.
Wie (goed) schrijft, blijft!
